De stille crisis: mentale gezondheid van jongeren in beeld

De mentale gezondheid van jongeren in Nederland staat al jaren onder druk. Nieuwe cijfers laten zien dat gevoelens van stress, eenzaamheid en zelfs zelfdodingsgedachten blijven toenemen. Voor zorginstellingen, scholen en beleidsmakers is het belangrijk om te begrijpen waar deze problemen vandaan komen en hoe passende oplossingen gevonden kunnen worden. In dit blog zetten we de belangrijkste ontwikkelingen, oorzaken en mogelijke interventies op een rij.

De mentale gezondheid van jongeren staat onder druk

Uit recent onderzoek blijkt dat huisartsen steeds vaker jongeren zien met klachten rond zelfdodendrang en depressieve gevoelens. Bijna de helft van de jongeren geeft aan zich regelmatig eenzaam of gestrest te voelen, terwijl 15% aangeeft gedachten aan zelfdoding te hebben – een zorgwekkende stijging. Ook het geluksgevoel daalde licht: 81% van de jongeren voelt zich meestal gelukkig, tegenover 83% een jaar eerder (Linda, 2025).

RIVM bevestigt dalend mentaal welbevinden

Het RIVM meet de mentale gezondheid van jongeren ieder kwartaal. Tussen maart en juni 2025 daalde de gemiddelde score voor mentaal welbevinden van 69 naar 67 (op een schaal van 100). Het aantal jongeren met zelfdoods­gedachten bleef stabiel op 15%, terwijl gevoelens van stress en eenzaamheid toenamen (RIVM, 2025). Deze cijfers bevestigen dat de trend niet incidenteel is, maar structureel.

Oorzaken: prestatiedruk en sociale media

De belangrijkste oorzaken liggen volgens experts in het onderwijs en de hoge prestatiedruk. Schoolstress wordt door jongeren zelf genoemd als grootste bron van spanning, gevolgd door sociale verwachtingen en persoonlijke omstandigheden. Daarnaast speelt sociale media een versterkende rol: het constant online zijn vergroot gevoelens van onzekerheid en draagt bij aan slechtere slaap en meer stress (EO, 2025).

Regionale verschillen en weerbaarheid

Niet alle jongeren ervaren dezelfde mate van problemen. De Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 laat zien dat 88,8% van de jongeren voldoende weerbaarheid heeft, maar de verschillen per regio zijn groot (Volksgezondheidsinfo, 2023). In Hollands Midden ervaart 36% van de jongvolwassenen een matige mentale gezondheid en 14% een zeer slechte staat, ondanks lichte verbeteringen in geluk en eenzaamheid (GGD Hollands Midden, 2025). Dit toont aan dat lokale context en voorzieningen een belangrijke rol spelen.

Preventie en oplossingen: landelijke en lokale aanpak

De Rijksoverheid benadrukt dat ruim een derde van de jongeren mentale klachten ervaart en dat preventie prioriteit heeft. Landelijke programma’s zoals Mentale gezondheid: van ons allemaal en Welzijn op Recept moeten bijdragen aan meer veerkracht en toegankelijkere hulp (Rijksoverheid, 2025). Tegelijkertijd waarschuwt het Nederlands Jeugdinstituut dat jongeren nog steeds niet volledig hersteld zijn van de coronaperiode: 50% ervaart hoge stress en 30% psychische klachten, vooral meisjes (NJi, 2024). Het vraagt om een gecombineerde aanpak van landelijke programma’s en lokale initiatieven, samen met onderwijs, zorg en gemeenten.

Conclusie

De mentale gezondheid van jongeren in Nederland blijft een urgent thema. Stijgende stress, toenemende eenzaamheid en blijvende psychische klachten laten zien dat er meer nodig is dan incidentele maatregelen. Door landelijke programma’s te koppelen aan lokale initiatieven, en door scholen en zorginstellingen nauw te betrekken, kan gewerkt worden aan duurzame oplossingen.

👉 Wil je meer lezen over hoe passende huisvesting, veilige omgevingen en sterke sociale netwerken bijdragen aan een betere mentale gezondheid van jongeren? Houd dan onze blogs in de gaten voor actuele inzichten en praktijkvoorbeelden.